Eind 2017 onthulde Nieuwsuur dat het ministerie van Justitie druk had uitgeoefend op onderzoekers van het WODC die een rapport hadden geschreven over legalisering van de wietteelt. Die beïnvloeding was intern al eerder aan de orde gesteld door onderzoeker Marianne van Ooijen. Nieuwsuur kwam in het bezit van documenten die haar klachten ondersteunden. In de Tweede Kamer sprak de net aangetreden minister Grapperhaus (CDA) er zijn afkeuring over uit. Daarbij zei hij dat hij niet op zoek zou gaan naar de klokkenluiders die Nieuwsuur aan de documenten hadden geholpen. Dat past niet in de cultuur die ik voorsta, zei hij. Hij prees van Ooijen voor haar rol als interne klokkenluider.
Nu heeft het OM alsnog een strafzaak geopend om te achterhalen welke bronnen binnen het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) contact hebben gehad met Nieuwsuur. In Nieuwsuur verklaarde de minister dat hij er niet op zat te wachten, maar dat hij een onderzoek wel terecht vindt als strafbare feiten zijn geconstateerd. Het zou gaan om het schenden van het ambtsgeheim. Volgens het ministerie staat het delen van de informatie met Nieuwsuur „op gespannen voet staat met de integriteit die de overheid dient te waarborgen als goed werkgever”. Ook zou het lek „ondermijnend zijn voor het onderlinge vertrouwen” en de privacy van medewerkers van het ministerie schaden.
In een uitzending van Nieuwsuur suggereerde politiek verslaggever Arjan Noorlander dat de minister door zijn eigen ambtenaren onder druk is gezet. Kamerleden reageren zorgelijk (Madeleine van Toorenburg, CDA) tot ronduit afwijzend (Michiel van Nispen, SP).
Hoe het onderzoek ook gaat aflopen, het zal zonder meer het beoogde effect hebben: ambtenaren afschrikken om informatie naar buiten te brengen die de overheid in kwaad daglicht kan stellen. Grapperhaus had zich voorgenomen na alle doofpotaffaires op het ministerie van Justitie een andere cultuur te bevorderen. Hij is in de korte tijd van zijn bewind al een staatssecretaris kwijtgeraakt die struikelde over een beroerde manier van communiceren. Hij zal het nu zelf opnieuw moeilijk krijgen in de Tweede Kamer. De uitkomst van het debat is ongetwijfeld spannend voor de betrokken bewindslieden en sensatiebeluste media. Maar het belang van burgers, waar het werkelijk om gaat, is dat ook ambtenaren de ruimte zouden moeten krijgen om zonder strafrechtelijke vervolging misstanden aan de kaak te stellen.
[Foto: Aftrap van het derde Nationale actieplan Open Overheid 2018-2020. Sebastiaan van der Burg cc.]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten