Uitlevering Assange nog geen gelopen race

Het proces over de uitlevering van Julian Assange aan de Verenigde Staten is van start gegaan. De VS beschuldigen Assange van spionage en computer fraude. De Amerikanen erkennen Wikileaks niet als persorgaan en zeggen in deze zaak geen boodschap te hebben aan de persvrijheid. De aanklagers dringen er bij de Britse rechter op aan Assange uit te leveren omdat hij het leven van Amerikaanse burgers in gevaar zou hebben gebracht door de publicatie van vertrouwelijke documenten.

De verdediging heeft twee belangrijke bezwaren tegen de uitlevering. Het eerste is dat het uitleveringsverdrag tussen de VS en het VK niet geldt als er sprake is van een politiek delict. Dat dit hier het geval is is in de loop van de tijd wel duidelijk geworden door het optreden en de uitspraken van Amerikaanse politici zoals Trump, Pompeo en Pence. Assange lijkt nu (opnieuw) speelbal te zijn geworden in de strijd om de Amerikaanse presidentsverkiezingen door, inmiddels gecorrigeerde, berichten over een poging om hem Trump te laten ontlasten van Russische connecties. Zelfs de Britse koningin Elizabeth heeft ingezien dat het hier om een politiek proces gaat. Zij schreef aan een pro-Assange activist die een beroep op haar wilde doen 'dat Hare Majesteit als 'constitutionele Soeverein handelt op advies van haar ministers en te allen tijde strikt niet-politiek blijft. Dit is daarom geen kwestie waarin De Koningin kan interveniëren.'

Greenwald niet vervolgd

Een Braziliaanse rechter ziet geen reden om Glenn Greenwald te vervolgen voor zijn onthullingen over het vals spel van corruptie-onderzoeker, thans minister van Justitie Sérgio Moro. Hij verwees daarbij naar een eerdere stap van het Braziliaanse Hooggerechtshof. Greenwald werd beschuldigd van cybercrimes en het lidmaatschap van een criminele organisatie. De aanklachten tegen hem riepen veel afkeurende reacties op in verschillende media in de VS en Europa. Een coalitie van meer dan 40 organisaties ter bescherming van burgerlijke vrijheden hekelde de juridische intimidatie van Greenwald en The Intercept Brasil. De democratische presidentskandidaten Warren en Sanders sloten zich hierbij aan.

Greenwald verwelkomde de uitspraak van de Braziliaanse rechter maar ziet er nog geen garanties in voor de persvrijheid. Hij wil van het Hoogerechtshof een duidelijke uitspraak dat zijn vervolging niet deugde omdat daarmee de persvrijheid in gevaar is gebracht. "Iets minder zou de mogelijkheid open laten voor verdere uitholling van de fundamentele persvrijheid voor andere journalisten. "

De rechter gaat de hackers die Greenwald de informatie zouden hebben geleverd wel vervolgen.

[Foto: André Gustavo Stumpf CC]

Steun voor Julian Assange en de persvrijheid

Nu het proces over de uitlevering van Assange aan de VS dichterbij komt neemt het aantal protesten tegen zijn behandeling en steunbetuigingen voor zijn vrijlating toe. De rapporten van de speciale VN-gezant inzake marteling, de Zwitserse jurist Nils Melzer hebben daaraan een belangrijke bijdrage geleverd.

In The Guardian neemt Roy Greenslade, professor in de Journalistiek aan de City University het op voor Assange. 'De uitlevering van Assange is een risico voor de persvrijheid', schrijft hij. 'Het doel van de aanklachten is het stoppen van klokkenluiders en het voorkomen dat de pers hen een platform geeft.' Hij roept de Britse uitgevers en journalisten op stelling te nemen. 

In Duitsland is door een aantal bekende schrijvers, kunstenaars en politici een initiatief gestart dat aandringt op vrijlating van Assange zodat hij na medische behandeling aangesterkt voor zijn rechten op kan komen.

Ongeacht de aantijgingen tegen Assange, dringen wij er bij het Verenigd Koninkrijk op aan om Julian Assange op grond van mensenrechten en om medische redenen onmiddellijk uit de gevangenis vrij te laten, zodat hij onder medisch toezicht kan herstellen en ongehinderd zijn fundamentele rechten kan uitoefenen.

De petitie verzoekt de Duitse regering in deze zin stappen te nemen bij het Verenigd Koninkrijk. Onder de ondertekenaars vinden we Sigmar Gabriel, voormalig minister van Buitenlandse Zaken voor de SPD, Jürgen Trittin en Daniel Cohn-Bendit van de Grünen, de schrijver/journalist Günther Wallraf, de uitgever Jacob Augstein, de schrijvers Elfriede Jellinek en Daniel Kehlmann en de filmregisseur Volker Schöndorf. Meer dan vijfduizend mensen hebben zich bij hen aangesloten.

De Duits-Nederlandse componist Iris ter Schiphorst componeerde  Assange – Fragmente einer Unzeit. Je zou het een muzikale tragedie kunnen noemen rondom Julian Assange. Het is een werk voor sopraan, ensemble en elektronica dat Ter Schiphorst componeerde voor Ensemble Modern. Ter Schiphorst is vooral getroffen door de wending in Assanges reputatie. 'Waar hij in 2010 nog werd bejubeld als een voorvechter van transparantie, daar wordt hij nu verguisd als een crimineel en een verkrachter.' Ze wil van Assange geen held maken, maar vindt wel 'dat er in de media voornamelijk over zijn karakter lijkt te worden gespeculeerd, terwijl de juridische feiten van tafel zijn verdwenen. Ik vind dat een gevaarlijke ontwikkeling, want de zaak Assange raakt aan urgente thema’s als persvrijheid en vrijheid van meningsuiting.'

VN-rapporteur eist vrijlating van Chelsea Manning

Nils Melzer, de VN-rapporteur inzake martelingen, heeft de Amerikaanse regering vorig jaar november opgeroepen Chelsea Manning vrij te laten. Hij heeft onlangs zijn brief daarover gepubliceerd nadat de regering binnen de daarvoor geldende termijn nog niet had gereageerd. Volgens Melzer vindt de langdurige vrijheidsberoving van Manning niet plaats als sanctie voor een bewezen misdaad, maar uitsluitend als dwangmiddel om haar medewerking te krijgen voor een zaak tegen iemand anders. Hij wijst op de schadelijke fysieke en psychische gevolgen die een dergelijke gevangenschap kan hebben.

Ik concludeer dat een dergelijke vrijheidsbeneming geen omgeschreven sanctie voor een specifiek misdrijf is, maar een ongelimiteerde en oplopend zware dwangmaatregel die alle elementen bevat van foltering of andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing. Naar mijn mening vallen dergelijke maatregelen niet onder de uitzondering "wettige sancties", maar zijn ze in strijd met het absolute, onvoorwaardelijke en dwingende verbod op foltering en moeten ze daarom onmiddellijk worden stopgezet en afgeschaft.

Melzer vindt ook dat de boetes die Justitie Manning heeft opgelegd voor elke dag dat ze weigert te praten moeten worden geannuleerd.

Chelsea Manning en haar advocaat Moira Meltzer-Cohen hebben verheugd en instemmend gereageerd op de stellingname van de speciale VN-rapporteur.

[Foto: UN/Jean-Marc Ferré CC]